Binance Research tarafından 2022 yılına ait yarı yıl raporu yayımlandı. Raporun içeriğinde blok zinciri ekosisteminde neredeyse tüm olan bitenler bulunuyor
Layer 1 (Katman 1) Gelişmeleri
2022 yılında, 2021 yılına kıyasla her katman 1’de bulunan toplam kilitli varlık (TVL) değerinde düşüş görülüyor. Terra’da yaşanan talihsiz olaydan ötürü tüm katman 1’ler etkilenmiş olsa da, Terra ekosisteminden ayrılan sermayenin diğer katman 1 ekosistemlerine dahil olduğunu da görüyoruz.
Ethereum
Uzun zamandır beklenen merge (birleşme) yaklaşıyor. Tahminen birleşme, 2022’nin üçüncü veya dördüncü çeyreğinde yapılacak.
Ethereum 2.0’ın 402 bin adet validatörü bulunuyor. Dolaşan arzın yaklaşık yüzde 11’i olan 13 milyon adet ETH, halihazırda stake edilmiş durumda. Birleşme ile beraber Ethereum, proof-of-stake konsensusuna geçerek deflasyonist bir yapıya bürünecek.
BNB Chain
Binance bu yıl “BNB Chain Application Sidechain” adında yeni bir blok zinciri yarattı. Bu blok zinciri; geliştiricilerin varlıklarını ana ağdan taşımalarına ve ana ağ üzerindeki yükün azalmasına katkı sunacak.
BNB Chain bu adımı ile birlikte uzun vadede birden çok hedef belirlemiş durumda. Bunlardan en önemlileri GameFi, SocialFi ve Metaverse ekosistemlerini büyütmek.
Avalanche
Avalanche Foundation, geçtiğimiz zamanlarda 4 milyon AVAX’lık bir teşvik programı duyurmuştu. Bu program ile birlikte subnet’lerin geliştirilmesine katkı sunulacak.
Subnet’ler Avalanche’ın; ölçeklendirme problemlerine karşı ortaya koyduğu yenilikçi bir çözüm olarak son günlerde epey konuşulur oldu.
Binance Research raporunda; subnet işlem ücretlerinin her subnet’in validatörlerine özel olarak aktarılacak olması, Avalanche ekosistemi içerisinde orantısız değer dağılımı yaşanabileceği şeklinde yorumlanmış ve olası bir risk olarak değerlendirilmiş. Ancak buna rağmen Avalanche’ın yol haritasının rakiplerine göre en net yol haritası olduğu ve hedeflerine giden yolda önemli kilometre taşları bulunduğu vurgulanıyor.
Fantom
Fantom projesinin önemli isimlerinden Andre ve Anton’un ayrılma kararları ekosistemi olumsuz şekilde etkiledi. Bu ayrılık kararları sonrası ekosistemdeki birçok proje Fantom ile çalışmayı durdurdu. The FTM Foundation, yakılan işlem ücretlerinin yüzde 30’dan yüzde 10’a çekilmesi için oylama başlattı.
Oylamanın amacı ekosistem içerisinde yer alan projelere destek olmak. Oylama süresi Ekim 2022’de sona eriyor. Oylama sonuçlanana dek Fantom tarafında belirsizlik devam edecek gibi.
Solana
Solana blok zincirinin en önemli avantajı rapora göre; paralel işlemlerin aynı anda birden fazla çekirdek tarafından yapılabilmesi. Ancak bu avantaja rağmen blok zinciri üzerindeki kesintiler, kullanıcıları Solana’yı kullanmak konusunda isteksiz kılıyor.
Solana NFT ekosistemine bakıldığında; OpenSea’nin işlem hacmi üstünlüğünü yavaş yavaş Magic Eden’e kaptırdığını görüyoruz. Solana NFT ekosistemi güçlü ve güçlenmeye devam ediyor.
Near
2022 yılının başındaki toplam kilitli varlık (TVL) miktarı aynı yıl içerisinde Haziran 2022’ye gelindiğinde 4’e katlandı. Mayıs ayında Near, 800 milyon dolarlık bir ekosistem fonu duyurdu.
Near’ın hedefi ve Near’dan beklenti; multi-chain (çok zincirli) gelecekte önemli bir role sahip olmak.
Terra
Terra’da yaşanan LUNA ve UST krizinden sonra blok zinciri önemli bir darbe aldı. Terra üzerinde çalışan birçok proje, diğer blok zincirlerine taşınma kararı aldı.
Astropot ve Mars; Cosmos’a geçerken diğer önemli projeler BNB, Injective ve diğer blok zincirlerine taşındı. Terra 2.0’ın şu anki durumu ve geleceği hakkında bir değerlendirme yapılacak olunursa, başarılı olup olamayacağı henüz ölçülebilir görünmüyor.
Sonuç
Bu yarı yılda da; tek bir blok zincirinin tekel olması fikrindense, çok zincirli bir geleceğin temelleri atılmaya devam etti. Ethereum, piyasadaki dominansını diğer katman 1’lere kaptırmaya devam etti. Her blok zincirinin kendisine özel yaklaşımları ve hedefleri, farklı kitlelere hitap etmeye devam ediyor.
Raporda; gelecekte en iyi sonuç verecek en uygun ortamın çok zincirli bir yapı olacağı vurgulanıyor.
Layer 2 (Katman 2) Gelişmeleri
Yeni yılda yaşanan genel piyasa düşüşü ile birlikte Ethereum fiyatında da düşüş yaşandı. Fiyat düşüşüne rağmen Ethereum üzerindeki işlem ücretleri yükselmeye devam etti. Yükselen işlem ücretleri ise katman 2’lere olan yönelişi zorunlu kıldı.
Mayıs 2022’de, BAYC satışları esnasında işlem ücretleri işlem başına 6 bin dolara kadar yükseldi. Şu ana baktığımızda ise ortalama işlem ücretleri 30 ila 40 dolar arasında seyrediyor.
Ethereum blok zincirine daha çok DeFi ve GameFi projelerinin gelmesi ile birlikte; yüksek işlem ücretleri kaçınılmaz olacak ve bu Ethereum’a kitlesel bir yönelişin olamamasının en önemli sebebi. Ek olarak yakın gelecekte gerçekleşecek birleşmenin de işlem ücretlerinde büyük bir olumlu etki yaratması beklenmiyor.
Arbitrum ve Optimism’in 2 önemli proje olduğu katman 2 pazarı, düşük işlem ücretleri ile Ethereum’dan kullanıcı çekmeye devam ediyor.
Stablecoin Gelişmeleri
Stablecoin’ler, kripto paraların adaptasyonu konusunda omurga işlevi görmeye devam ediyor. Ancak bu gücün yanında, düzenleyici kuruluşlar tarafından “müşterilerin korunması” maksadıyla stablecoin’ler üzerindeki baskı devam ediyor.
Son yaşanan Terra krizi sebebiyle bu baskılar artmaya başladı. Terra krizinde yaklaşık 40 milyar dolarlık UST ve LUNA, piyasadan silindi ve piyasada algoritmik stablecoin’ler hakkında ciddi eleştiriler yapılmaya başlandı.
Stablecoin’ler üzerindeki baskı artmaya devam etse de her stablecoin’in güvensiz olduğunu söylemek de mümkün değil. Tether (USDT) hala stablecoin piyasasında liderliğini korurken, USDC ve BUSD lideri takip ediyor ve hatta son süreçte lidere yetişiyor.
Şimdilik stablecoin’ler, gerçek ödemeler ve gerçek dünya uygulamaları ile kripto para piyasasını birbirine bağlamanın en kolay ve güvenilir yolu olarak görünüyor.
